Haber: Hatice Ünal Bilen
Doğu Anadolu’nun kadim şehirlerinden Kars; Ani’si, Çıldır’ı, Baltık mimarisine sahip siyah bazaltlı yapıları, kaz eti, gravyeri, balı, şifalı obsidyen taşı ve daha birçok tarihi, kültürel ve gastronomik değeriyle markalaşma çalışmalarına hız kazandırdı. AB Fonu finansmanı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sözleşme yönetimiyle Serhat Kalkınma Ajansı tarafından hayata geçirilen “Tarihi Kimliğiyle Kars Kenti Projesi”, bu kapsamda “Kars Turizm Rotası Tanıtım Gezileri programı dahilinde basın mensuplarına tanıtıldı.
Birbirini dikine kesen ızgara planlı geniş caddeleri… Üzerlerinde Baltık mimari tarzında düzgün kesme bazalt taşından binaları… Tarihi İpekyolu üzerinde büyük oranda ayakta kalmayı başarmış etkileyici mimarlık örnekleriyle 5000 yıllık tarihi geçmişe sahip Ani Harabeleri… Doğa içinde otantik bir köy yaşamı deneyimi sunan Doğunun Taş Evleri… Bölgenin en büyük tatlı su ve en büyük ikinci gölü unvanına sahip Çıldır Gölü… Doğal pistleriyle kış turizmi ve kış sporlarının cazibe noktalarından Sarıkamış Kayak Merkezi…Kafkas Cephesi’ndeki savaşlar hakkında tarihi belgelerin yer aldığı ve askerlerin o günkü savaş şartları içindeki günlük yaşamlarından kesitlerin canlandırıldığı interaktif bir müze özelliğine sahip Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi…Tarihi Süvari Tabyası’nda ahır, içi süt dolu güğümler, yaylalardaki yaşam ve peynir yapımı ile imalatının serüveninin anlatıldığı bölümleriyle dünyanın en büyük peynir müzesi unvanına sahip Kars Peynir Müzesi… Gravyer peyniri, çeçili, kaz eti, balı, tereyağı, piti yemeği ve en çok da süt, yumurta ve unla olağanüstü bir lezzete dönüşen un helvası… Ve çok daha fazlası…
Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından eş zamanlı olarak finanse edilerek Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın sözleşme yönetiminde-Serhat Kalkınma Ajansı tarafından hayata geçirilen “Tarihi Kimliğiyle Kars Kenti Projesi”, Kars Turizm Rotası Tanıtım Gezileri programıyla 19-21 Temmuz tarihleri arasında tarihi, kültürel, doğal ve gastronomik değerleriyle basın mensuplarına tanıtıldı.
Nurullah Karaca: “Projemizin yararlanıcısı, Serhat Kalkınma Ajansı’dır”
‘Tarihi Kimliği İle Kars’ projesi hakkında bilgilendirme yapan Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) Genel Sekreteri Nurullah Karaca, “Avrupa Birliği (AB) Katılım Öncesi Mali Yardım Fonu (IPA) ile finanse edilen ve Rekabetçi Sektörler Operasyonel Programı (CISOP) kapsamında destekleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın program otoritesi olduğu bir projedir. Projemizin yararlanıcısı, Serhat Kalkınma Ajansı’dır. Ancak biz bu projeyi Kars Valiliği, Kars Belediyesi, Kültür Turizm İl Müdürlüğü, Ticaret ve Sanayi Odası, Ani Örenyeri Kazı Başkanlığı gibi kurumlarla birlikte yürütüyoruz. Bildiğiniz gibi bir ilde bir mülki idari amirliği sınırları içinde yapılan her iş o ilin valiliğin izin ve onayları çerçevesinde yürür. Biz de projemizde bu kapsamda onların desteği ve himayeleriyle yürütülüyor.” diye belirtti.
“AB desteğini tarihi kimliğimiz ve çok kültürlülüğümüz sayesinde aldık”
Kars’ın Avrupa Birliği desteğinde tarihi kimliğinin ön plana çıktığına vurgu yapan Nurullah Karaca, şunları kaydetti: “Şehrimizde Ani Örenyeri gibi UNESCO tescilli bir alan var. Sarıkamış Kayak Merkezi gibi bir kış turizmi merkezi var. Çıldır Gölü, Akyaka Kanyonu, Susuz Şelalesi, Boğatepe gibi turizm potansiyelleri var. Aynı zamanda kültürel mirası da zengin. Halk oyunları, aşıklık geleneği yaşam geleneğiyle de bir kültür mozaiğimiz var. Dolayısıyla bütün bunları projemizde anlattık ve tüm bunlar projemizi destekleyici unsurlar oldu. AB’yi ikna etmemiz noktasında kentimizdeki çok kültürlülük bunu destekleyen unsurlar oldu.”
Proje bütçesi, 5.5 milyon euro
Proje bütçesinin yaklaşık 5.5 milyon euro olduğunu açıklayan Nurullah Karaca, bunun yüzde 85’inin AB Fonu, yüzde 15’inin ise T.C. Devleti katkısı olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın karşıladığını söyledi.
“Haydar Aliyev Caddesi’ni tarihi kimliğine uygun sağlıklaştırdık”
SERKA öncülüğünde kurumlarla birlikte geliştirilen “Tarihi Kimliğiyle Kars Kenti Projesi”nin iki ayaklı (bileşenli) olduğundan söz eden Karaca, bunlardan bir tanesinin inşaat kısmı olduğunu söyleyerek şöyle devam etti: “Kars’ta Haydar Aliyev diye bir caddemiz var. Yaklaşık 700 metrelik bir cadde. Bu cadde üzerinde bulunan 23 adet tescilli, 9 adet tescilsiz olmak üzere cadde tarafına bakan 32 binanın boyalarını kaldırdık, sıvalı olan kısımların sıvalarını kaldırdık, derz dolgularını yaptık. Kapı, pencere ve çatılarını değiştirdik. Bir kısmını onardık. Binaları orijinal hallerine getirmeye çalıştık. Bu caddenin yol, kaldırım ve aydınlatmasını da yine tarihi kimliğine uygun olarak yaptık. Projemizin inşaat kısmı 2021 yılında başladı, Ağustos 2023’te de bitti.”
“Kars turizmini tek elden yönetecek bir yapı oluşturuyoruz”
SERKA Genel Sekreteri Nurullah Karaca, projenin ikinci bileşenin teknik yardım kısmı olduğunu aktardı ve şöyle konuştu: “Kars biliyorsunuz belli bir süredir turizmde de öne çıka bir şehir. Turizmde mevcut potansiyelini geliştirmeye yönelik faaliyetler yaptık. Bunların içerisinde fuarlara katılım, seyahat acentalarına tanıtım, yurt içi ve yurt dışından gelen basın mensuplarına, medya gruplarına, sosyal medyaya tanıtım çalışmaları var. Bunun yanında turizmin geliştirilmesine yönelik çeşitli strateji ve planlama faaliyetleri var. En nihayetinde de turizmin tek elden yönetilmesiyle ilgili bir yönetişim yapısının oluşturulması faaliyeti var. Bunlar da teknik yardım bileşen faaliyeti kapsamında yapılmakta. Bu üç günlük program çerçevesinde sizler de dahil olmak üzere ilimize getirdiğimiz basın mensuplarıyla tarihi, doğal, kültürel değerlerimizin bir kısmını gezdirerek, onların yazılı ve görsel medyada habere dönüştürülmesi amacı var.”
“2023’te 310 bin geceleme yaptık, hedefimiz 700 bin”
Kars’ın turizm potansiyelini değerlendiren Karaca, şehrin 2023 yılı sonu itibariyle yaklaşık 300 bin gecelemeye sahip olduğunu ifade etti. Projeyle bunu geliştirip, birkaç katına çıkartmak olduğunu belirterek, “Bizim il genelinde 2023 yılı sonu itibariyle geceleme sayımız toplamda 310 bin. Ama mevcut kapasitemiz bunun 2-3 katı gecelemeye de ulaşabileceğimizi gösteriyor. Biz bunun 600-700 binlere çok rahatlıkla ulaşılabileceğini düşünüyoruz. Zaten amacımız da gelen ziyaretçi sayımızı artırmak ve geldikleri dönemdeki geceleme sayısını, konaklama süresini uzatmak.” diye belirtti. Kars ili sınırları içerisinde 3.200 oda ve 6.500 yatak kapasitesiyle 105 tesisin yer aldığını dile getiren Karaca, şehir turizminin şu anki kapasitesinin gelen ziyaretçiyi ağırlamaya yeterli seviyede olduğunun altını çizerek “Hatta fazlasını da misafir etme imkanımız var.” şeklinde konuştu.
Kış turizminin Türkiye’deki cazibe merkezlerinden biri konumundaki Sarıkamış’taki geceleme sayısına da değinen Karaca, “Kayak merkezimizdeki geceleme sayımız 96 bin. Üçte biri kadar.” diye konuştu.
“Ziyaretçi sayımız oranında tesis sayımız da artıyor”
Nurullah Karaca, Kars’taki otel ve restoran yatırımları hakkında bilgiler de paylaştı. Kars merkezinde Dedeman gibi beş yıldızlı otellerin olduğunu söyleyen Karaca şunları ekledi: “Ziyaretçi sayımız oranında tesis sayımız da artıyor. Birbirini tetikleyecek bir şekilde devam ediyor. Takdir edersiniz ki, bütün yatırımların bir anda yapılması atıl kapasite yaratır. Bir tarafında gelen ziyaretçilerin yeterli bir tesis bulamaması da bir sıkıntı oluşturur. Aslında bu birbirini destekliyor. Yatırımcılar, bu potansiyeli gördükçe yatırım süresinde zaman içinde yayıyorlar. Her yıl birkaç tane yeni otel ve restoranımız oluyor. Yeni destinasyonlara açıldıkça, turizmde yeni alanlar geliştikçe tesis sayıları da artıyor.”
“Keşfedilmeyi bekleyen bir gastronomik zenginliğe sahibiz”
Nurullah Karaca, Kars’ın gastronomi potansiyeline de değindi. “Kars, gastronomide de son yıllarda önemli bir gelişme göstermekte. Tabii ki turizmin çok önemli parçası. Kars mutfağı da gastronomi manasında oldukça gelişmiş aslında. Bir taraftan da keşfedilmeyi bekleyen bir durumdayız. Gastronomide Kars; kazda, kaşarda, balda ismini duyurmuş bir şehir. Ama bizim çok farklı ürünlerimiz de var. Peynir çeşitlerimiz sadece kaşarla sınırlı değil. Gravyer, tulum, mortal, örgü, deri peynirimiz var. Yaklaşık 13 çeşit peynirimiz var. Ketemiz, hıngelimiz, mantımız, kaz ciğerimiz, pitimiz, boz başımız var. Bölgemiz hamur işlerinde de gelişmiş. Bölgemizin kırmızı eti çok doğal olmasıyla ünlü. Restoranlarımızın kullandığı kırmızı et, bölgedeki merada doğal beslenen hayvanlardan elde edilen bir et. Dana, koyun ve kuzu etlerimiz hem sağlıklı hem de lezzetli.” diye anlatan Karaca, Kars mutfağının geniş bir ürün ve yemek çeşitliliğine sahip olduğunu ve bununla birlikte gelişime de açık olduğu vurguladı.
“Peynir festivalimizi gelenekselleştireceğiz”
Nurullah Karaca, kent gastronomisinin gelişimine yönelik festival çalışmalarının yürütüldüğünden de bahsetti. 2019 yılında SERKA öncülüğünde ve Valilik desteğiyle bir peynir festivali düzenlendiğinin bilgisini aktaran Karaca, “Devamında araya pandemi dönemi girdi. O dönem dünyada olduğu gibi bizde de bir yavaşlama oldu. 2022 yılında biz peynir festivalini tekrar yaptık. Festivalde yaklaşık 15 işletme ve 30 stant vardı. Türkiye’nin farklı illerinden katılım oldu. Türkiye’den farklı peynir markaları geldi. Buradaki peynir üreticileri de stant açtı. Tabii bunu sürekli hale getirmek ve gelenekselleştirmek lazım. Bu anlamda tanıtım ve markalaşmanın önemi büyük. Bu işin yerelden başlayıp ulusal ve uluslararası boyuta dönüşmesi lazım.” diye konuştu.
“Kars turizmini bölgemizde ilk sırada görmek istiyoruz”
Kars’ı Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi içerisindeki beş şehirden biri olarak gördüklerini belirten Karaca, şehir turizmini gelecek yılda bir veya ikinci sırada görmek istediklerini söyledi. Karaca, “Bir Mardin, Diyarbakır, Van gibi Kars’ın hem ziyaretçi sayısı hem de markalaşmak anlamında bu noktalara gelmesini amaçlıyoruz. Uzun vadede hedefimiz de, dünyaca bilinen bir şehir olmak istiyoruz. Turizmi, sadece yerel ziyaretçilere değil, uluslararası boyuta taşıma amacımız da var.” diye de ekledi.
